“Việc kéo dài tuổi nghỉ hưu là cần thiết nhưng cần phải cân nhắc và có lộ trình vì nó tác động rất lớn đến lực lượng lao động và nền kinh tế”. Đây là ý kiến của ông Carlos Galian, chuyên gia của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại hội thảo lấy ý kiến nội dung hướng dẫn khoản 2 và khoản 3 điều 187 Bộ Luật Lao động về tuổi nghỉ hưu do Bộ LĐ-TB-XH tổ chức tại TPHCM ngày 28-1.
Nên tăng tuổi nghỉ hưu cho cả nam và nữ
Việc tăng tuổi nghỉ hưu được quy định tại khoản 3 điều 187 Bộ Luật Lao động sửa đổi năm 2012. Theo đó, người lao động (NLĐ) có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, NLĐ làm công tác quản lý và một số trường hợp đặc biệt khác có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không quá 5 năm so với quy định (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và bảo đảm điều kiện về thời gian đóng BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH).
Cần cân nhắc khi tăng tuổi nghỉ hưu đối với người lao động trực tiếp sản xuất
Phương án kéo dài tuổi nghỉ hưu được Bộ LĐ-TB-XH đưa ra là thực hiện cho cả lao động nam và nữ, hoặc chỉ thực hiện đối với nữ. Đa số đại biểu đề nghị nên kéo dài độ tuổi nghỉ hưu cho cả lao động nam và nữ. Bà Lê Thị Mỹ Phượng, Giám đốc Sở LĐ-TB-XH Đồng Nai, cho rằng nên điều tiết tăng tuổi nghỉ hưu cho tất cả các đối tượng chứ không chỉ riêng nữ giới. Thực tế, tuổi nghỉ hưu của nam và nữ ở Việt Nam còn khá thấp so với nhiều nước trên thế giới nên việc tăng tuổi nghỉ hưu của cả nam và nữ là phù hợp.
Về đối tượng tăng tuổi nghỉ hưu là NLĐ làm công tác quản lý, nhiều ý kiến cho rằng nên thực hiện đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ có hệ số lãnh đạo từ 0,7 trở lên thay vì phương án 0,9 hoặc 1,3. Bởi thực tế những người có hệ số 0,7 trở lên là không nhiều. Ngoài ra, không nên đưa các đối tượng khác vào diện trên, chẳng hạn thành viên hội đồng thành viên hoặc chủ tịch công ty, tổng giám đốc, phó tổng giám đốc và kiểm soát viên các tổng công ty Nhà nước, các tập đoàn kinh tế Nhà nước…
Nên có lộ trình tịnh tiến
Về lộ trình kéo dài tuổi nghỉ hưu, Bộ LĐ-TB-XH đưa ra hai phương án là kéo dài ngay thêm 5 năm hoặc kéo dài có lộ trình. Nhiều ý kiến cho rằng trước mắt, chỉ nên tăng tuổi nghỉ hưu cho cả nam và nữ lên 2 năm là phù hợp, sau đó mới có phương án tăng tiếp. Ông Carlos Galian khuyến cáo cần duy trì sự bền vững của hệ thống quỹ lương hưu, đồng thời cần phải xem xét đến những tác động đối với NLĐ.
“Tăng tuổi hưu cũng giống như lái con tàu lớn, không thể bẻ ngoặt tay lái mà phải chuyển bánh từ từ. Ở quê hương Tây Ban Nha của tôi, tuổi nghỉ hưu cho cả nam lẫn nữ là 65. Chính phủ cân nhắc tăng tuổi nghỉ hưu lên 67, chỉ có 2 năm nhưng lộ trình phải kéo dài đến 20 năm vì thay đổi có tác động rất lớn đến người dân”- ông Carlos Galian dẫn chứng.
Ông Phạm Minh Huân, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, nhận định Việt Nam đang ở thời kỳ “dân số vàng” nhưng quá trình già hóa dân số sẽ rất nhanh nên việc điều chỉnh để tận dụng hiệu quả nguồn lao động cao tuổi là điều cần thiết. Tăng tuổi nghỉ hưu là yếu tố quan trọng góp phần làm ra nhiều của cải cho xã hội, giúp NLĐ cống hiến nhiều hơn, làm giảm áp lực lương hưu cho quỹ BHXH. Song, cần phải cân nhắc nhiều yếu tố khác vì tăng thời gian làm việc cho người lớn tuổi cũng đồng nghĩa với việc những người trẻ bị giảm cơ hội việc làm. Mặt khác, ở một số lĩnh vực NLĐ chưa hẳn đã muốn tăng thời gian làm việc, chẳng hạn NLĐ trực tiếp sản xuất, nếu đã lớn tuổi thì tay yếu, mắt kém, hiệu quả làm việc không cao.
“Do đó, việc tăng thêm tuổi nghỉ hưu sẽ không chỉ tạo áp lực cho NLĐ mà còn tạo gánh nặng cho cả đơn vị sử dụng lao động do phải trả lương cao nhưng nhận lại hiệu quả lao động thấp” - ông Huân nói.
| Không thể “nước đôi” Theo nhiều đại biểu, việc tăng tuổi nghỉ hưu phải là bắt buộc chứ không thể “nước đôi”. Không nên quy định nếu người sử dụng lao động có nhu cầu thì NLĐ mới được kéo dài thời gian làm việc hoặc phụ thuộc vào ý chí của NLĐ khi muốn kéo dài thời gian làm việc hay không. Bởi lẽ, đã quy định thành luật là phải rõ ràng, không nên phụ thuộc vào ý chí chủ quan vì có thể làm phát sinh nhiều vấn đề rối rắm. |
Bài và ảnh: TRƯỜNG HOÀNG
CẦN BỔ SUNG VÀO BỘ LUẬT LAO ĐỘNG TUỔI NGHỈ HƯU NHƯ THẾ NÀO LÀ PHÙ HỢP?
Theo quy định hiện nay Bộ luật lao động, tuổi nghĩ hưu đối với nam đúng 60, nữ đúng 55 tuổi, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm trở lên. Qua tính toán của ngành bảo hiểm, nếu kéo dài thời gian người lao động nghỉ hưu thì qũy bảo hiểm xã hội sẽ tăng lên, đó là điều tất nhiên. Tuy nhiên, nhìn vào thể trạng sức khoẻ của người Việt Nam, không thể nào bằng thể trạng sức khoẻ của người dân ở các nước phương Tây được, do thu nhập và mức sống của họ cao hơn ta nhiều. Cứ nhìn vào cầu thủ bóng đá của nước ta, so với cầu thủ của các câu lạc bộ bóng đá châu âu thì cũng đã rõ. Với thu nhập và mức sống của người lao động ở nước ta hiện nay, thì độ tuổi nghĩ hưu như vậy là phù hợp. Ở nứơc ta, phần đa tuổi kết hôn của những cặp vợ chồng đều là người Việt nam, thường thường chênh lệch nhau giữa nam và nữ từ 3 đến 5 tuổi ; nếu như tuổi về hưu nam và nữ bẳng nhau , thì người chồng về hưu trước, trong khi đó người vợ vẫn tiếp tục đi làm việc, mãi đến 3 hay 5 năm sau người vợ mới được nghỉ hưu , rõ ràng cuộc sống trong gia đình sẽ không được vui, do vậy việc quy định chênh lệch tuổi nghỉ hưu giữa nam và nữ theo quy định của Bộ luật lao động hiện nay là phù hợp. Trong thời gian vừa qua, thực hiện nghỉ hưu theo quy định hiện nay, thì hàng năm có trên 100.000 người lao động nghỉ hưu, như vậy cũng chính là tạo điều kiện giải quyết công ăn việc làm cho lớp trẻ mới ra trường, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ có năng lực thay thế các vị trí lãnh đạo chủ chốt các ngành nghề trong xã hội, phát huy được năng lực sở trường của mình phục vụ cho đất nước. Để có thể tăng thêm nguồn qũy bảo hiểm xã hội , đề nghị điều kiện về hưu cần nâng mức thời gian đóng bảo hiểm xã hội, đối với nữ là từ 25 năm , đối với nam là từ 30 năm. Vì thực tế hiện nay các em sinh viên học chuyên môn sau khi ra trường công tác thường ở độ tuổi 23 đến 25, nếu công tác được 30 năm, đóng bảo hiểm xã hội 30 năm, thì mới đến 55 tuổi thôi. Hiện nay đất nước ta trong thời bình, cho nên đối với các lực lượng vũ trang Quân đội và Công an cũng cần quy định tuổi nghỉ hưu giống như luật công chức, viên chức nhà nước, vì trong thời gian vừa qua nhiều sĩ quan về nghỉ hưu quá sớm nhiều người mới trên 40 hoặc 50 tuổi là đã nghỉ hưu rồi, trong khi đó lương và phụ cấp cao nên chế độ hưởng lương hưu cũng rất cao so với đối tượng công chức, viên chức khác, do vậy đã ảnh hưởng rất lớn đến nguồn qũy bảo hiểm xã hội hiện nay . Nếu thực hiện được độ tuổi nghỉ hưu như công chức, viên chức, chắc chắn nguồn thu bảo hiểm xã hội sẽ tăng. Để tăng thêm nguồn thu Bảo hiểm xã hội Chính phủ cho phép ngành Bảo hiểm xã hội Việt nam được sử dụng qũy bảo hiểm xã hội trong thời gian chưa sử dụng, nhàn rỗi cho các ngân hàng thương mại vay , lãi thu được từ ngân hàng bổ sung thêm cho nguồn bảo hiểm xã hội Việt nam. Qua phân tích trên đề xuất giữ nguyên quy định về độ tuổi hưu như hiện nay nam 60 tuổi, nữ 55 tuổi, đồng thời, linh hoạt đối với 2 nhóm đối tượng. Thứ nhất là giảm tuổi nghỉ hưu đối với nhóm đối tượng làm việc ở vùng sâu, vùng xa, nơi độc hại nguy hiểm và lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Thứ hai là tăng tuổi nghỉ hưu đối với nhóm là những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao như phó giáo sư, giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học và bác sĩ.
MINH TRÍ
