“Tôi nói những điều tâm huyết vì hết khoá này sẽ nghỉ”

Sáng nay, 15-4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã tổ chức hội nghị trực tuyến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách với 63 đoàn ĐBQH góp ý cho dự án Luật Ban hành văn bản pháp luật.

Báo cáo giải trình, tiếp thu dự luật của UBTVQH cho thấy một số góp ý của các vị đại biểu tại kỳ họp thứ 8 (cuối năm 2014) đã được tiếp thu. Theo đó, dự thảo luật đã bổ sung quy định tạo điều kiện thuận lợi cho ĐBQH trong quá trình lập hồ sơ kiến nghị về luật, pháp lệnh. Cụ thể, ĐBQH tự mình hoặc đề nghị Văn phòng Quốc hội (VPQH), văn phòng đoàn ĐBQH, Viện Nghiên cứu lập pháp lập hồ sơ đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh. Các ĐBQH có sáng kiến lập pháp cũng có thể yêu cầu các cơ quan, tổ chức có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ cho việc lập hồ sơ kiến nghị về luật, pháp lệnh. Cơ quan, tổ chức được yêu cầu có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu theo yêu cầu của ĐBQH.

Còn VPQH có trách nhiệm đảm bảo các điều kiện cần thiết để đại biểu QH thực hiện quyền kiến nghị, đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, dự thảo luật nêu rõ. Theo quy định của dự luật thì kiến nghị về luật, pháp lệnh phải được thể hiện bằng văn bản. Trong đó, nêu rõ sự cần thiết ban hành văn bản, đối tượng, phạm vi điều chỉnh của văn bản, mục đích, yêu cầu của văn bản. Kiến nghị về luật, pháp lệnh được gửi đến UBTVQH để xem xét, quyết định.

Tham gia phát biểu, trước khi đi vào góp ý cụ thể, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH TP HCM Trần Du Lịch đặt câu hỏi tại sao một luật như một công cụ để làm các luật khác mà 5 kỳ họp QH từ khoá IX đến giờ (khoá XIII) đã 4 lần phải sửa. “Tôi đã đề nghị sửa luật này từ 5-7 năm trước do nhiều bất cập, đến nay các tồn tại, vướng mắc vẫn còn trong dự thảo”- ông Lịch thẳng thắn.

Ông Lịch cho rằng hướng tiếp cận của cơ quan soạn thảo khi xây dựng luật không đúng hướng dẫn đến “lỗi hệ thống” trong việc làm luật, quy phạm pháp luật nói chung. Chứng minh nhận định của mình, ông Lịch cho biết nguyên tắc xác định rõ thẩm quyền ban hành văn bản lập pháp với văn bản lập quy. Cụ thể, thẩm quyền lập quy thuộc cơ quan nào dưới QH phải được quy định chi tiết trong chính luật Ban hành văn phản quy phạm pháp luật.

Vì vậy, dự luật chưa giải quyết được những mâu thuẫn, bất cập đặt ra về thẩm quyền và quá trình lập quy của các cơ quan dưới QH mà mới chỉ đi vào những phần thủ tục “râu ria” chi tiết. Trong khi nguyên tắc cơ bản cần xác định thì lại vẫn mơ hồ. “Dự luật này rất quan trọng nên không vội vàng sửa hời hợt rồi thông qua. Chưa chuẩn bị kỹ thì cứ dùng luật hiện hành, nếu không việc ban hành văn bản pháp luật vẫn còn rối loạn. Tôi nói điều này với đầy tâm huyết vì hết nhiệm kỳ này tôi nghỉ rồi” - ông Lịch trải lòng.

Chia sẻ với tâm huyết của ông Lịch, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nói: “UBTVQH bàn vấn đề này một cách chân thành và mong các đại biểu thảo luận thật thẳng thắn”.

Từ đầu nhiệm kỳ QH khóa XIII đến nay, một số ĐBQH kiến nghị về luật với hướng phân tích, ngoài nguyên nhân chưa đủ sức thuyết phục về sự cần thiết còn có cả khó khăn về điều kiện thực hiện. Về một số vấn đề cụ thể trong luật, UBTVQH đề nghị không nên giao cho Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao ban hành thông tư. Còn giao thẩm quyền cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành thông tư lại là cần thiết.

Bên cạnh đó, UBTVQH cũng kiến nghị không quy định về thông tư liên tịch của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao với bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Song tiếp tục duy trì hình thức nghị quyết liên tịch giữa UBTVQH, Chính phủ và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.