Trong cuộc gặp ngày 16.11, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida cho rằng ASEAN và các bên khác cần truyền đi thông điệp mạnh mẽ để phản ứng vấn đề xây đắp phi pháp tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS) diễn ra ở Malaysia ngày 21 - 22.11. Đáp lại, Ngoại trưởng Thái Lan Don Pramudwinai nhất trí vấn đề Biển Đông cần được giải quyết thông qua đối thoại và ASEAN nên hành động cùng nhau.
Cuộc gặp nói trên diễn ra bên lề Hội nghị bộ trưởng các thành viên Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở thủ đô Manila của Philippines. Vấn đề Biển Đông sẽ không chính thức nằm trong chương trình nghị sự của Hội nghị Thượng đỉnh APEC (18 - 19.11), nhưng chắc chắn sẽ là chủ đề của các cuộc gặp bên lề cũng như sẽ được bàn thảo tại EAS.
Tờ Mainichi Shimbun ngày 16.11 loan tin đã có được dự thảo tuyên bố chung của EAS. Trong đó, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ hòa bình, an ninh và tự do lưu thông, đồng thời bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây trên Biển Đông, bao gồm Trung Quốc xây đảo nhân tạo phi pháp.
Dự thảo còn kêu gọi tuân thủ Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS) và yêu cầu đẩy mạnh tiến độ đàm phán để nhanh chóng cho ra Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Văn Khoa