Mỹ đề xuất ngừng các hành động làm leo thang căng thẳng trên biển Đông

Tại hội thảo về biển Đông tổ chức tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington vào ngày 11.7, ông Fuchs cho biết không có quốc gia nào một mình chịu trách nhiệm cho những căng thẳng leo thang trong khu vực, theo Reuters.

Nhưng ông Fuchs tái khẳng định quan điểm của Mỹ rằng hành động “đơn phương và khiêu khích” của Trung Quốc luôn đặt nghi vấn về việc Bắc Kinh có sẵn sàng tuân thủ luật quốc tế hay không.

Washington muốn ASEAN và Trung Quốc sớm có thảo luận thật sự nghiêm túc và thấu đáo về việc thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) vốn được ký kết hồi năm 2002 và hướng tới một Bộ quy tắc ứng xử (COC) hoàn chỉnh.

“Chúng tôi kêu gọi các quốc gia có tranh chấp lãnh thổ tự nguyện đóng băng những hành vi và hoạt động làm leo thang căng thẳng, gây bất ổn vốn được mô tả trong DOC”, ông Fuchs nói.

Ông Fuchs cho rằng việc quyết định yếu tố nào sẽ bị "đóng băng" hoàn toàn tùy thuộc vào các nước có tranh chấp. Tuy nhiên, theo Mỹ gợi ý, động thái này có thể bao gồm không thiết lập cơ sở mới, không chiếm vùng lãnh thổ bên tuyên bố chủ quyền khác đã chiếm giữ trước thời điểm ban hành DOC vào năm 2002.

Các bên cũng có thể làm rõ đâu là hành động khiêu khích và đâu là nỗ lực duy trì sự hiện diện từ lâu trước năm 2002, theo nhà ngoại giao Mỹ.

Ông Fuchs cho rằng động thái trên sẽ tạo ra một môi trường đối thoại hiệu quả giữa Trung Quốc và ASEAN về DOC.

Tại hội thảo về biển Đông (diễn ra trong hai ngày 10-11.7), các học giả và các chuyên gia nhận định: Trung Quốc đã trở thành một mối nguy đối với ổn định của khu vực Đông Nam Á và nước này cần phải ngừng những hành động khiêu khích trên biển, theo trang tin Euronews (Pháp).

Phát biểu tại hội thảo, Ông Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, đã lên tiếng tố cáo Trung Quốc có những hành động “tham ăn, hung hăng trắng trợn” đối với các nước láng giềng nhằm chiếm hết lãnh thổ và tài nguyên trên biển Đông, kêu gọi Washington phải mạnh tay hơn với Bắc Kinh.

Giới quan sát cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc sẽ dừng các hành động đơn phương trên biển Đông và sẽ khó có một COC hoàn chỉnh, hiệu quả nếu Bắc Kinh chưa thực hiện xong tham vọng bá quyền.

Tình hình biển Đông trở nên căng thẳng kể từ khi Trung Quốc vào tháng 5.2014 hạ đặt phi pháp giàn khoan  Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam, điều tàu đâm húc tàu Việt Nam tại khu vực đặt giàn khoan và bắt giữ ngư dân Việt Nam.

Bắc Kinh còn lên kế hoạch tiến hành các hoạt động xây dựng trái phép tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam, ngang ngược ban hành bản đồ dọc nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền phi lý “đường lưỡi bò” nuốt trọn gần cả biển Đông.

Thượng viện Mỹ vào ngày 10.7 đã bỏ phiếu thuận, nhất trí thông qua Nghị quyết mang mã số S.RES.412, yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương-981 khỏi vùng biển Việt Nam.

Phúc Duy