Nỗ lực bù đắp hụt thu ngân sách

Thu không đạt, chi vẫn tăng

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính, lũy kế 8 tháng năm 2013, tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước đạt 484.820 tỉ đồng, chỉ bằng 59,4% dự toán cả năm 2013 (816.000 tỉ đồng). Thông thường, mức thu đạt yêu cầu phải từ 67% dự toán trở lên.

Trong cơ cấu thu, chỉ có dầu thô vẫn trên đà tăng, đạt 72.980 tỉ đồng, vượt dự toán 8 tháng. Tuy nhiên trên thực tế, mức tăng chủ yếu do giá dầu bình quân 8 tháng đạt 111,5 USD/thùng, tăng 21,5 USD thùng so với giá xây dựng dự toán.

Tương tự, cân đối ngân sách các địa phương có tới 40/63 tỉnh, thành có nguồn thu thấp và rất thấp, không đạt so với dự toán từ đầu năm. Đặc biệt một số địa phương vốn là điểm sáng thu NSNN của cả nước những năm qua, nay rơi vào thâm hụt như: Hà Nội, TP.HCM, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu.

Trong khi nguồn thu sụt giảm mạnh, ngược lại ở phía đầu ra, chi vẫn không ngừng tăng, ước 8 tháng chi 604.670 tỉ đồng, bằng 61,8% dự toán, tăng 5,2% so cùng kỳ 2012. Trong đó, nguồn chi lớn nhất là chi cho phát triển sự nghiệp kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý hành chính. Ngoài ra là số chi đầu tư phát triển 106.060 tỉ đồng, chi cải cách tiền lương 5.200 tỉ đồng.

Dự kiến hụt thu 60 ngàn tỉ đồng

Với mức thu - chi trên, qua cân đối lũy kế 8 tháng, Bộ Tài chính tính toán rằng bội chi NSNN lên tới gần 120.000 tỉ đồng, xấp xỉ 74% mức bội chi Quốc hội quyết định. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết năm nay NSNN dự kiến sẽ hụt thu khoảng 60.000 tỉ đồng so với dự toán. Trong đó, T.Ư hụt hơn 43.000 tỉ đồng, còn địa phương 16.430 tỉ đồng. Tuy nhiên, ông Dũng cũng tái khẳng định, dù thế nào thì năm nay Bộ Tài chính vẫn quyết tâm giữ vững cân đối ngân sách, không điều chỉnh mục tiêu bằng 4,8% GDP Quốc hội giao từ đầu năm.

Để đảm bảo mục tiêu này, trước mắt Bộ Tài chính sẽ động viên các khoản có thể thu được ngay. Trong đó, đáng chú ý là khoản thu từ đấu thấu vàng sau 57 phiên của Ngân hàng Nhà nước VN (NHNN), ước đến 30.8 là hơn 6.000 tỉ đồng. Theo quy định hiện hành, NHNN được trích quỹ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia 10% từ tổng chênh lệch thu chi, phần còn lại phải chuyển vào NSNN. Theo ông Dũng, vừa qua Bộ Tài chính đã hai lần làm việc Thống đốc Nguyễn Văn Bình, về cơ bản phía NHNN đã ủng hộ, nhất trí chuyển nguồn thu được từ đấu thầu vàng vào ngân sách.

Nguồn thứ hai từ lãi cổ tức tại các tập đoàn, tổng công ty đang có vốn nhà nước sở hữu. Theo quy định hiện hành, sau khi các doanh nghiệp nộp thuế, chia cổ tức và trích đầy đủ các quỹ, số còn lại nộp về Quỹ hỗ trợ, sắp xếp doanh nghiệp. Quỹ này hiện Bộ Tài chính đang giao Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) quản lý và ước số phát sinh ước 2013 khoảng 9.000 tỉ đồng. Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ thu vào ngân sách khoảng 5.000 đến 6.000 tỉ đồng. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị Chính phủ tăng nguồn động viên vào NSNN bằng cách lấy nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi của một số quỹ như Quỹ tài chính dự phòng, khi quỹ có nhu cầu sử dụng NSNN sẽ hoàn trả.

Nhưng, ngay cả khi điều hành ngân sách như trên, theo tính toán của Bộ Tài chính, vẫn chưa xử lý được một số khoản nợ mà ngân sách T.Ư đã ứng chi, tương đương hơn 162.000 tỉ đồng.

Bên cạnh các nguồn thu trên, để bù đắp đủ nguồn hụt thu NSNN, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết Bộ Tài chính sẽ yêu cầu các đơn vị phải chặt chẽ trong chi tiêu, tiết kiệm 10% chi thường xuyên, rà soát cắt giảm tối đa khoản chi trong dự toán chưa triển khai, hoặc phân bổ sai mục tiêu. Qua đó, có thể giảm chi 22.700 tỉ đồng. Bộ yêu cầu các tập đoàn, tổng công ty phải tập trung giảm giá thành sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh, báo cáo về Bộ Tài chính trước ngày 15.9. Trường hợp chậm trễ tổ chức triển khai, không có báo cáo đầy đủ, kịp thời được xác định là không hoàn thành nhiệm vụ. Các tập đoàn, tổng công ty có số đăng ký tiết kiệm chi phí năm 2013 thấp hơn với số thực hiện 2012 thì phải giải trình rõ nguyên nhân.

Anh Vũ

 

CẦN TÌM NGUYÊN NHÂN ĐỂ ĐẢM BẢO HOÀN THÀNH DỰ TOÁN THU NGÂN SÁCH 2013
Hiện nay nước ta tình hình hình kinh tế khó khăn , thị trường bất động sản bị đóng băng , nên có nhiều doanh nghiệp kinh doanh bị thua lỗ, nợ vay ngân hàng không thanh tóan được, nên chưa thực hiện được nghĩa vụ nộp thuế đúng thời gian quy định. Tuy nhiên vẫn có nhiều doanh nghiệp họat động kinh doanh có lãi , có khả năng nộp ngân sách, nhưng vẫn cố tình không chấp hành nghĩa vụ nộp thuế. Do cơ chế chính sách Bộ Tài chính quy định kéo dài thời gian cho các đối tượng nộp thuế, có nhiều trường hợp chuyển sang năm sau mới nộp, nên những năm qua vấn đề nợ đọng thuế của các doanh nghiệp và các hộ kinh doanh liên tục gia tăng, mặc dù chính quyền địa phương các cấp và ngành thuế đã tích cực có nhiều biện pháp tích cực nhưng cũng chưa chuyển biến . Bộ tài chính chỉ đạo phấn đấu nợ tồn đọng thuế cuối năm chỉ dưới 5% , nhưng thực tế các địa phương đều nợ thuế tồn đọng trên 20% , cá biệt có địa phương hơn 50% nợ thuế tồn đọng. Hiện nay các địa phương từ tỉnh đến huyện đều đã thành lập Ban chỉ đạo chống thất thu ngân sách , Đội chống thất thu thuế, nhưng tình hình thu ngân sách cũng chưa được khả quan. Có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, về mặt khách quan do chế độ chính sách nộp thuế các đối tượng nộp thuế trước đây được kéo dài đến 90 ngày, nay quy định cho phép kéo dài đến 180 ngày, nếu quá thời gian đó ngành thuế mới áp dụng các biện pháp hành chính để xử lý . Trong thời gian này các đối tượng nộp thuế chỉ nộp tiền phạt thuế do nộp chậm, số tiền nộp phạt chậm thấp hơn so với mức lãi vay hiện nay của các ngân hàng, do vậy không doanh nghiệp, hộ kinh doanh nào lại đi vay ngân hàng để nộp thuế. Về mặt chủ quan có nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh làm ăn có tinh thần trách nhiệm , đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế đúng theo thời gian quy định, tuy nhiên có doanh nghiệp , hộ kinh doanh cố tình trốn thuế ,khi biết đến thời điểm ngành thuế sẽ áp dụng các biện pháp hành chính thì các đơn vị này đã tẩu tán tài sản , nơi kinh doanh chỉ là nơi thuê mặt bằng để kinh doanh , nơi ngân hàng đăng ký tài khoản thì không còn số dư .
Cuối cùng cơ quan thuế chuyển hồ sơ sang cơ quan công an điều tra để xử lý , nhưng không xử lý được do chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm tội trốn thuế , vì các tổ chức này chỉ nợ thuế chứ không phải trốn thuế. Đối với các nước trên thế giới vấn đề trốn thuế là tội rất nặng, được điều chỉnh trong bộ luật hình sự, nhưng đối với nước ta chỉ xử lý biện pháp hành chính là chủ yếu, nên không mang tính răn đe. Xác định thuế là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi công dân, đề nghị Chính phủ nên có hướng dẫn quy định thời gian cụ thể yêu cầu phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế , nếu quá thời gian các đối tượng phải nộp thuế mà không nộp thì coi như tội trốn thuế phải xử lý theo bộ luật hình sự. Đề nghị Bộ Tài chính không nên ban hành chính sách kéo dài thời gian nộp thuế như các năm qua, vì không phải tất cả các doanh nghiệp đều không có khả năng nộp thuế, điều đó dễ dẫn đến các doanh nghiệp sẽ cố tình trì hoãn việc nộp thuế, nên giao cho các chính quyền các địa phương dưới sự tham mưu của ngành thuế sẽ xem xét cụ thể các doanh nghiệp nào thật sự có khăn làm ăn bị thua lỗ không có điều kiện nộp thuế, thì cho phép kéo dài thời gian nộp thuế không quá 180 ngày như quy định của Bộ Tài chính. Do thời gian kéo dài thời gian nộp thuế không hợp lý các năm qua ,rất nhiều các địa phương không hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách của cấp trên giao năm 2012, hiện nay gần 8 tháng đầu năm 2013 tiến độ thu thuế rất ì ạch, cả nước mới đạt 59,4% nhiều địa phương thu ngân sách mới đạt trên 40 % con số quá thấp không đảm bảo chi thường xuyên, chi lương và các chế độ chính sách đây là vấn đề hết sức báo động. Để đảm bảo hòan thành chỉ tiêu nộp ngân sách đối với ngành thuế đã được cấp trên giao dự tóan thu ngay từ đầu năm cho các địa phương. Đề nghị các tổ chức Thanh tra nhà nước , Thanh tra chuyên ngành thuế tăng cường công tác thanh tra các đơn vị nào có dấu hiệu hoạt động tài chính không lành mạnh,không chấp hành nghĩa vụ nộp thuế. Nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên, hy vọng trong năm 2013 tình hình chây ì ,nợ đọng thuế sẽ giảm, các địa phương sẽ hoàn thành công tác thu ngân sách.

MINH TRÍ