Lúng túng ký hợp đồng với người giúp việc nhà

Ký hợp đồng, đóng bảo hiểm thế nào ?

Hai năm nay, bà Ngô Thị Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giới, gia đình và phát triển cộng đồng triển khai dự án Bảo vệ quyền lợi cho lao động giúp việc (LĐGV) gia đình tại Nam Định, Khánh Hòa, Vĩnh Long, Hà Nội và TP.HCM. Mới đây, ngày 22.4, bà Ngọc Anh và các cộng sự tổ chức tư vấn cho LĐ và chính quyền địa phương tại tỉnh Nam Định. “Hầu hết mọi người đều hỏi tôi xem hướng dẫn ký hợp đồng, đóng bảo hiểm và triển khai Nghị định 27 của Chính phủ về quản lý LĐGV gia đình thế nào?”, bà Ngọc Anh nói.

	Chúng tôi không ban hành mẫu hợp đồng LĐ vì đây là thỏa thuận giữa hai bên. Khi ban hành mẫu hợp đồng LĐ là ngầm hiểu tất cả phải ký theo mẫu, ký khác mẫu là vi phạm
Bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương

Cho tới nay, khi chỉ còn không đầy một tháng nữa, Nghị định 27 sẽ có hiệu lực, tất cả các hộ gia đình sử dụng LĐGV đều sẽ phải ký hợp đồng LĐ nhưng chính các gia đình này cũng không biết ký hợp đồng như thế nào. “Cần có hợp đồng mẫu”, bà Ngọc Anh nói. Theo bà Ngọc Anh, nếu không có hợp đồng mẫu, mỗi gia chủ sẽ có một kiểu hợp đồng riêng thường là sẽ có bất lợi cho người LĐ.

“Việc đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho người LĐ sẽ được triển khai thế nào khi chính cơ quan BHXH cũng chưa được hướng dẫn gì về việc thu hay triển khai ra sao?”, bà Ngọc Anh đặt câu hỏi.

Bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ Lao động - Tiền lương (Bộ LĐ-TB-XH), cho biết hiện nay cơ quan này đang dự thảo thông tư hướng dẫn, sau đó đưa ra lấy ý kiến trong 60 ngày và tổng hợp, chỉnh sửa để lãnh đạo Bộ ký ban hành. Bà Minh khẳng  định trong dự thảo thông tư sẽ không có mẫu hợp đồng LĐGV gia đình. “Chúng tôi không ban hành mẫu hợp đồng LĐ vì đây là thỏa thuận giữa hai bên. Khi ban hành mẫu hợp đồng LĐ là ngầm hiểu tất cả phải ký theo mẫu, ký khác mẫu là vi phạm”, bà Minh nói. Thông tư sẽ chỉ hướng dẫn các điều khoản trong hợp đồng, ví dụ như việc cung cấp thông tin giữa hai bên như thế nào, những việc nào trong quy định và những việc cấm như cấm ngược đãi, quấy rối, cưỡng bức, giao việc không có trong hợp đồng… Ngoài những nội dung quy định, hợp đồng sẽ phải thêm các điều khoản như: điều kiện ăn ở, tiền tàu xe trả cho người LĐ khi chấm dứt hợp đồng đúng hạn, thời gian hỗ trợ kinh phí cho LĐ học nghề học văn hóa (nếu có), trách nhiệm bồi thường của giúp việc gia đình và việc trừ lương từ chủ sử dụng…

Theo bà Minh, Nghị định 27 không bắt buộc chủ sử dụng phải đóng BHXH cho người LĐ. Việc đóng BHXH hay không là việc thỏa thuận của cả hai bên. LĐGV gia đình cũng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc vì đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là các cơ sở, đơn vị sử dụng từ 10 LĐ trở lên. Do vậy, nếu có thỏa thuận đóng BHXH, bảo hiểm y tế cho người giúp việc thì tham gia chế độ BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, trong trường hợp không tham gia BHXH thì trong hợp đồng LĐ cần phân biệt rạch ròi đâu là khoản tiền lương, đâu là khoản BHXH trả cả vào lương.

Xã, phường lúng túng

Bà Ngọc Anh cho biết thêm, hầu hết các địa phương nơi bà triển khai dự án bảo vệ quyền lợi LĐGV gia đình đều băn khoăn trách nhiệm của UBND xã, phường như thế nào. “Chủ sử dụng và người giúp việc sau khi ký hợp đồng xong phải mang hợp đồng ra phường để đăng ký. Tuy nhiên, tới nay các cán bộ phụ trách lao động - xã hội tại phường, xã, thị trấn hầu hết là làm việc kiêm nhiệm và vẫn chưa biết nhiệm vụ của mình như thế nào, trong trường hợp có tranh chấp LĐ thì phải xử lý ra sao?”, bà Ngọc Anh thắc mắc.

Theo bà Minh, hiện nay ở xã, phường, thị trấn nào cũng đang có cán bộ làm công tác LĐ-TB-XH. Những cán bộ này sẽ là người tiếp nhận các hợp đồng đăng ký, tiếp nhận các tố cáo (nếu có) của người LĐ và báo cáo tình hình chung cho cấp trên nếu có yêu cầu. Trong trường hợp có tranh chấp LĐ thì người đứng ra xử lý tranh chấp là trọng tài LĐ cấp quận, huyện. Nếu tranh chấp không được xử lý, thì có thể kiện ra tòa LĐ. “Chúng tôi đang đề xuất với một số tổ chức hỗ trợ kỹ thuật để xây dựng các tờ rơi tuyên truyền và thí điểm tập huấn triển khai tại một số địa phương”, bà Minh nói. Dự tính cơ quan này sẽ phát hành cuốn sách cầm tay hướng dẫn các cán bộ lao động xã, phường phụ trách để họ nắm được vấn đề.

Về chuyện thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý, bà Minh khẳng định đó là trách nhiệm của chính quyền địa phương.

An Dương