Tuy nhiên, tại hội nghị triển khai các biện pháp giảm tải bệnh viện vào ngày 22-3 tại Hà Nội, nhiều ý kiến bày tỏ sự quan ngại về chủ trương này. Bộ Y tế siết chặt việc chuyển tuyến để giảm quá tải cho bệnh viện tuyến trên
Khó hạn chế
Theo nghiên cứu “Đánh giá tình hình quá tải của một số bệnh viện tại Hà Nội và TPHCM” của Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế), khoảng 60% bệnh nhân nhập Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) và Chợ Rẫy (TPHCM) không có giấy giới thiệu của tuyến dưới.
Tại BV Phụ sản Trung ương và BV Nhi Trung ương, tỉ lệ này lên tới hơn 90%. Điều này khiến công suất sử dụng giường bệnh ở tuyến Trung ương ngày càng tăng. Thậm chí có BV, khoa phòng công suất sử dụng giường bệnh lên tới 200%-300%.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, vượt tuyến khám chữa bệnh xảy ra khá phổ biến, nhiều người bệnh đến các BV tuyến Trung ương để khám, chữa các bệnh mà đáng lẽ có thể được điều trị hiệu quả ngay ở tuyến tỉnh, tuyến huyện.
Thực tế này đã dẫn đến tình trạng quá tải tại các BV tuyến trên, đặc biệt là tuyến Trung ương. “Bộ Y tế đã có chủ trương tăng số giường bệnh cho tuyến cuối với 5 chuyên khoa nhưng cũng không thể tăng mãi, vì thế, phải nâng cao năng lực tuyến dưới” - bà Tiến nhấn mạnh.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của đề án BV vệ tinh vừa được Bộ Y tế phê duyệt là từ năm 2013, giảm tối thiểu 15% tỉ lệ chuyển tuyến từ BV vệ tinh lên BV hạt nhân. Cùng lúc các BV hạt nhân phải có nhiệm vụ chuyển ngược bệnh nhân ở giai đoạn hồi phục trở về BV vệ tinh.
BV vệ tinh không chuyển bệnh nhân nhẹ lên tuyến trên, trừ trường hợp ngoài khả năng điều trị. Quy định này nhận được sự đồng thuận của lãnh đạo nhiều BV. Tuy nhiên, khái niệm chuyển tuyến vì lý do “vượt quá khả năng chuyên môn” hay vì lý do “cấp cứu” hiện vẫn chưa rõ ràng.
Phải nâng cao chất lượng tuyến dưới Mất niềm tin vào chất lượng khám chữa bệnh của y tế cơ sở là nguyên nhân chính khiến nhiều người bệnh muốn điều trị ở tuyến cao hơn. Từng có nhiều nghiên cứu về chất lượng khám chữa bệnh tại Việt Nam, ông Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng, cho rằng siết chuyển tuyến trên thì những người bệnh ở tuyến dưới sẽ chịu tác động trước tiên.
Thực tế, phần lớn người bệnh đang tự vượt tuyến, chấp nhận chi trả cao hơn để được hưởng chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tốt hơn. Nếu khám theo tuần tự có thể bệnh lâu khỏi, điều trị lâu hơn, đồng nghĩa với tốn kém hơn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
PGS-TS Trần Bình Giang, Phó Giám đốc BV Việt Đức, cho rằng những năm gần đây BV đã thực hiện biện pháp “chuyển ngược” bệnh nhân nhẹ hoặc bệnh nhân ổn định sau phẫu thuật về tuyến dưới chăm sóc tiếp.
Tuy nhiên, ông Giang cho rằng BV cũng phải “chọn mặt gửi vàng”, chỉ cơ sở có chuyên môn và trang thiết bị đáp ứng được sự tin tưởng thì mới chuyển bệnh nhân. “Khám chữa bệnh tại những BV tốt, thầy thuốc giỏi là quyền của người bệnh, không thể ngăn cản” - ông Giang nhấn mạnh.
Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp (BV K - Tân Triều, Hà Nội), cho rằng do hệ thống chuyên khoa ung thư còn rất mỏng, chất lượng điều trị ở tuyến dưới chưa đáp ứng được nên rất khó áp dụng quy định phân tuyến. BV K quá tải trầm trọng như hiện nay một phần do năng lực khám chữa bệnh và điều trị tuyến dưới chưa đáp ứng yêu cầu.
“Đó là chưa kể đến việc dù đã có phân tuyến kỹ thuật nhưng nếu tuyến dưới bác sĩ không đủ trình độ để chẩn đoán, phân loại, sàng lọc bệnh nhân mà cố giữ chân bệnh nhân thì có khi lại là hại bệnh nhân” - bác sĩ Hùng phân tích.
Cùng chi trả BHYT làm tăng tình trạng vượt tuyến Theo ông Phạm Lương Sơn, Trưởng Phòng Chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), phân tuyến kỹ thuật là việc làm hợp lý nhưng cần cân nhắc. Nếu BV tuyến dưới có kỹ thuật tốt thì không có lý do gì người bệnh lại vượt tuyến về Trung ương, vừa đi lại vất vả lại tốn nhiều tiền. Tuy nhiên, có một thực tế là tuyến điều trị ngày càng phổ biến, trong đó việc BHYT chi trả 30% cho bệnh nhân vượt tuyến lên Trung ương, 50% lên tỉnh và 70% lên huyện cũng góp phần giúp người bệnh vượt tuyến nhiều hơn. Có thể tới đây cần cân nhắc nâng tỉ lệ đồng chi trả đối với bệnh nhân vượt tuyến để hạn chế tình trạng này. |
Bài và ảnh: NGỌC DUNG
THÊM GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI TÌNH TRẠNG BỆNH VIỆN QUÁ TẢI HIỆN NAY
Nếu thực hiện theo đề án chống quá tải bệnh viện hiện nay của Bộ y tế đề xuất thì số lượng bệnh viện phải đầu tư mới quá nhiều, không biết có nguồn kinh phí để đầu tư hay không? Đồng thời Bộ y tế cấm bác sĩ không cho bệnh nhân được phép chuyển viện lên tuyến trên để chữa bệnh là không thực tế. Nếu lấy bệnh viện tuyến dưới làm cơ sở 2 cho tuyến trên là giải pháp đúng đắn nhất, và đưa bác sĩ luân chuyển về y tế cơ sở, rất nhiều ý kiến đồng tình qua điểm này, để nghị Bộ y tế sớm áp dụng, đây là giải pháp khả thi nhất trong tình hình ngân sách nhà nước còn khó khăn đang tập trung chống lạm phát, hạn chế đầu tư công. Hiện nay tình trạng ở các bệnh viện bị quá tải nhất là các bệnh viện của trung ương tập trung ở Hà nội và thành phố Hồ chí Minh , như bệnh viện Bạch mai, bệnh viện K, Chợ rẫy, Việt đức, Nhi đồng vv... . Nguyên nhân trong thời gian vừa qua một số bệnh viện ở các tỉnh trình độ chuyên môn của y, bác sỉ trong quá trình điều trị chẩn đoán bệnh không chính xác, nên dẫn đến cái chết của bệnh nhân ; hoặc có trường hợp bệnh nhân bị bệnh nặng, người nhà phải đưa đến bệnh viện cấp cứu, nhưng thái độ của y bác sĩ thiếu sự quan tâm đến bệnh nhân, chẩn đoán điều trị không chính xác, không kịp thời , dẫn đến cái chết của bệnh nhân , đã làm cho người nhà của bệnh nhân bức xúc, thiếu kiềm chế , đã có những hành động ẩu đã với y bác sỉ tại bệnh viện. Các vụ việc trên đã được báo đài phản ánh, nhưng đến nay cũng chưa khắc phục được. Có nhiều vụ các cơ quan pháp luật phải vào cuộc, ra quyết định khởi tố vụ án và đã đưa ra xét xử. Trong khi đó tại các bệnh viện trung ương người dân theo dõi, thấy có rất nhiều ca bệnh nhân rất nặng nghĩ rằng khó qua khỏi, nhưng khi đưa vào các bênh viện trung ương đã được chữa khỏi, vì vậy đã làm tăng niềm tin của người dân đối với các bệnh viện này. Chính vì vậy người dân thiếu sự tin tưởng với trình độ chuyên môn của đội ngũ y bác sỉ ở các bệnh viện của địa phương , nếu phát hiện người nhà có bệnh, gia đình cố gắng đưa người bệnh vào các bệnh viện tuyến trung ương để khám và điều trị, do vậy các bệnh viện trung ương bị quá tải là điều tất nhiên. Để có thể khắc phục giảm tải hiện nay ở các bệnh viện trung ương , đề nghị Bộ y tế nghiên cứu sử dụng các bệnh viện khu vực hiện nay như bệnh viện khu vực Đăklăk, bệnh viện khu vực bắc Qủang bình, bệnh viện khu vực Phú thọ vv…đây là bệnh viện trung tâm một số tỉnh , làm cơ sở 2 cho bệnh viện trung ương ; có thể bệnh viện khu vực Đăklăk là cơ sở 2 của bệnh viện Chợ rẩy vv…Có như vậy bệnh nhân sẽ được điều trị tại các bệnh viện khu vực này , chắc chắn sẽ giảm tải đối với các bệnh viện trung ương đóng ở Hà nội và thành phố Hồ chí minh. Để có thể thu hút các y bác sỉ có trình độ chuyên môn cao đang công tác ở các bệnh viện trung ương, luân chuyển về công tác tại các bệnh viện khu vực trong một thời gian nhất định , đề nghị Bộ y tế nên có chế độ đãi ngộ thích đáng cho đội ngũ y bác sĩ kể cả luân chuyển và tại chổ, như quy định phụ cấp khuyến khích hưởng từ 50 đến 100% lương được trích từ nguồn viện phí để cho họ yên tâm công tác vv... Nếu có cơ sở 2 của bệnh viện trung ương, thì đội ngũ y bác sĩ ở các bệnh viện khu vực có điều kiện thực tập đào tạo nâng cao tay nghề tại bệnh viện trung ương tại cơ sở chính. Đối các bệnh viện khu vực, đề nghi Bộ y tế quan tâm đầu tư các trang thiết bị y tế hiện đại, để phục vụ cho việc khám chẩn đoán điều trị cho bệnh nhân được chuẩn xác.
MINH TRÍ