Còn nhiều bất cập
Theo đánh giá của Văn phòng điều phối chương trình xây dựng NTM tỉnh thì qua khảo sát thì công tác xây dựng NTM ở các xã điểm trên địa bàn tỉnh hiện nay vẫn còn nhiều bất cập cần phải sớm được tháo gỡ. Ngoài nguồn ngân sách địa phương chưa được bố trí thì việc vận động người dân đóng góp 35% (đối với xã khó khăn), 25% (đối với xã đặc biệt khó khăn) để làm đường giao thông hiện vẫn gặp nhiều khó khăn.
 |
| Công tác xây dựng NTM ở các địa phương còn quá chú trọng vào xây dựng cơ sở hạ tầng |
Tất cả 8 xã điểm hiện vẫn chưa có cán bộ chuyên trách đảm nhiệm công tác xây dựng NTM mà việc này thời gian qua giao cho cán bộ địa chính, nông nghiệp, văn phòng kiêm nhiệm, trong khi những người này năng lực còn hạn chế, cách làm việc còn đối phó và thường xuyên thay đổi nên đã ảnh hưởng rất lớn đến quá trình triển khai thực hiện của chương trình.
Một thực tế nữa là hiện tại mặc dù, công tác tuyên truyền, vận động đã được các xã quan tâm nhưng hiệu quả triển khai vẫn còn thấp, người dân biết trong xây dựng NTM là chủ thể nhưng việc thực hiện vai trò đó trong thực tiễn vẫn còn chưa cao. Nhiều địa phương chưa chủ động vận động nhân dân chỉnh trang cổng ngõ, vườn, nhà ao, chuồng.
Tình trạng đổ rác thải không đúng nơi quy định, trộm cắp, đánh nhau còn xảy ra nhiều đã làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự ở nông thôn. Nhiều công trình công cộng được xây dựng nhưng có một thực trạng hiện nay là ít hoạt động, tinh thần bảo vệ của người dân chưa cao nên một số hạng mục đã hư hỏng hoặc xuống cấp.
Đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn
Để đạt được mục tiêu này thì 8 xã điểm hiện nay cần một lượng vốn đầu tư rất lớn, trong khi việc huy động từ đóng góp của người dân gặp rất nhiều khó khăn, vì gần như đã “cạn nguồn”. Tổng số vốn mà 8 xã điểm cần đầu tư trong 2 năm 2014 - 2015 là hơn 536 tỷ đồng, trong đó, ngân sách Nhà nước hỗ trợ hơn 313 tỷ đồng, kinh phí phải huy động đóng góp từ nhân dân là hơn 190 tỷ đồng, còn lại là các nguồn huy động và vay khác.
Cụ thể, xã Đạo Nghĩa (Đắk R’lấp), tổng nguồn vốn trong 2 năm 2014 - 2015 để hoàn thành 5 tiêu chí là hơn 76 tỷ đồng. Xã Đức Minh (Đắk Mil), số vốn đầu tư hoàn thành 5 tiêu chỉ còn lại là gần 32 tỷ đồng. Xã Nhân Cơ (Đắk R’lấp) cần hơn 97 tỷ đồng để hoàn thành 7 tiêu chí. Xã Nam Dong (Chư Jút) cần hơn 90 tỷ đồng để hoàn thanh 7 tiêu chí còn lại. Xã Nhân Đạo (Đắk R’lấp): 33 tỷ đồng để hoàn thành 7 tiêu chí. Tâm Thắng (Chư Jút): 66 tỷ đồng để hoàn thành 9 tiêu chí. Nâm N’Jang (Đắk Song): 73,2 tỷ đồng để hoàn thành 9 tiêu chí. Nam Đà (Krông Nô): 77 tỷ đồng để có thể hoàn thành 9 tiêu chí còn lại trong xây dựng NTM.
Nhu cầu cần vốn lớn trong xây dựng NTM tại các xã điểm, nhưng ngoài việc huy động đóng góp từ nhân dân gặp khó thì công tác giải ngân vốn từ ngân sách Nhà nước hiện nay còn rất chậm và gặp một số vướng mắc cần sớm tháo gỡ.
Được biết, trước thực trạng này, vừa qua UBND tỉnh đã có văn bản đồng ý chủ trương đề nghị Trung ương cho ứng 75 tỷ đồng còn lại từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ hỗ trợ chương trình xây dựng NTM trong kế hoạch vốn 3 năm 2014 - 2016 để ưu tiên bố trí vốn cho 8 xã điểm.
Như vậy, số vốn còn lại rất lớn là 461 tỷ đồng ngoài việc tiếp tục huy động đóng góp trong nhân dân thì tỉnh hiện đang chỉ đạo Sở Kế hoạch - Đầu tư và Sở Tài chính rà soát lại nguồn vốn để tham mưu UBND tỉnh xem xét, quyết định phân bổ vốn đầu tư. Vì thế, các địa phương còn phải “chờ” một thời gian nữa mới có thể có vốn để triển khai thực hiện xây dựng NTM.
Tránh tình trạng nóng vội, thành tích
Trong số 19 tiêu chí thì những tiêu chí được xem là dễ như nhà ở dân cư, thu nhập bình quân đầu người, hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh, hình thức tổ chức sản xuất, quy hoạch và thực hiện quy hoạch… đã được các địa phương sớm hoàn thành.
Tuy nhiên, các tiêu chí còn lại được coi là khó, đòi hỏi nhiều nỗ lực, thời gian cũng như nguồn vốn đầu tư lớn như an ninh trật tự xã hội, môi trường, giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, thủy lợi, chợ nông thôn, y tế… hầu hết các địa phương hiện đang gặp rất nhiều khó khăn. Trong 8 xã thì toàn tỉnh vẫn còn tới 3 xã mới đạt từ 9-10 tiêu chí.
Cụ thể, theo kế hoạch đặt ra thì xã Tâm Thắng sẽ hoàn thành 19/19 tiêu chí trước ngày 30/6/2015, nhưng hiện tại địa phương này mới đạt 10 tiêu chí. Nhiều ý kiến cho rằng, việc xây dựng NTM ở các xã điểm trên địa bàn tỉnh hiện nay phải được làm thực chất, chứ nếu nóng vội sẽ dẫn đến tình trạng thành tích. Mà vấn đề thành tích, mang tính tình thức thì thiếu sự bền vững trong phát triển.
Tại hội nghị đánh giá tình hình phát triển kinh tế, xã hội thường kỳ tháng 9 mới đây, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Diễn cũng cho rằng: “Mục tiêu đề ra như thế nhưng các địa phương cũng không nên quá nóng vội. Việc xây dựng NTM mục tiêu đặt ra là đạt 19/19 tiêu chí, nếu triển khai đạt được từ 17-18 tiêu chí thì cũng có thể được cho là thành công rồi”.
Có thể nói, công tác xây dựng NTM tại các xã điểm hiện đang được các ngành, địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, bất cập để đẩy nhanh tiến độ. Nhưng làm gì thì làm, hoạt động này triển khai phải thực chất, đảm bảo tính phát triển bền vững, chứ tránh tình trạng vì “bệnh thành tích” mà làm ảnh hưởng đến mục tiêu to lớn của chương trình.
Bài, ảnh: Bình Minh
